Patates Yetiştiriciliği Esasları
Kişilerin ve toplumun refah, huzur ve mutluluğunu sağlamak, temel hak ve hürriyetlerini korumak Devletimizin asli görev ve sorumluluklarındandır. Tarımsal üretimin en önemli bileşeni olansuyun dikkatli kullanımının gerekliliği, kuraklığın artmasıyla gittikçe önem kazanmaktadır. Kuraklığınyanında su kaynaklarından izinsiz ve bilinçsiz olarak su kullanımı nedeniyle su kaynaklarımızda bulunansu miktarı her geçen sene azalmakta, kirlenmekte ve bu sebeple de su kaynaklarının korunması için gerekli tedbirlerin alınması zorunlu hale gelmektedir.
5442 sayılı İl İdaresi Kanunu'nun 9. maddesinin (ç) fıkrasında; "Kanun, Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ve diğer mevzuatın verdiği yetkiyi kullanmak ve bunların yüklediği ödevleri yerine getirmek için valiler genel emirler çıkarabilir ve bunları ilan ederler." hükmü ile 11. maddesinin (c) fıkrasında "İl sınırları içinde huzur ve güvenliğin, kişi dokunulmazlığının, tasarrufa müteaallik emniyetin, kamu esenliğinin sağlanması ve önleyici kolluk yetkisi valinin ödev ve görevlerindendir.
Bunları sağlamak için vali gereken karar ve tedbirleri alır. Bu hususta alınan ve ilan olunan karar ve tedbirlere uymayanlar hakkında 66. madde hükmü uygulanır." hükmü yer almaktadır. Anılan Kanunun 66. maddesinde; "İl genel kurulu veya idare kurulları yahut en büyük mülkiye amirleri tarafından kanunların verdiği yetkiye istinaden ittihaz ve usulen tebliğ veya ilan olunan karar ve tedbirlerin tatbik ve icrasına muhalefet eden veya müşkülat gösterenler veya riayet etmeyenler, mahalli mülki amir tarafından 5326 Sayılı Kabahatler Kanununun 32. maddesi hükmü uyarınca cezalandırılır. Ancak, kamu düzenini ve güvenliğini veya kişilerin can ve mal emniyetini tehlikeye düşürecek toplumsal olayların baş göstermesi hâlinde vali tarafından kamu düzenini sağlamak amacıyla alınan ve usulüne göre ilan olunan karar ve tedbirlere aykırı davrananlar, üç aydan bir yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılır." hükmü bulunmaktadır.
5326 Sayılı Kabahatler Kanununun "Emre Aykırı Davranış" başlıklı 32. maddesinde "Yetkili makamlar tarafından adli işlemler nedeniyle ya da kamu güvenliği, kamu düzeni veya genel sağlığın korunması amacıyla, hukuka uygun olarak verilen emre aykırı hareket eden kişiye yüz Türk Lirası idari para cezası verilir. Bu cezaya emri veren makam tarafından karar verilir." hükmü yer almaktadır. Küresel ölçekte artan sıcaklığa bağlı meydana gelen iklim değişikliğinin etkisi, aşırı yeraltı suyu çekimi, yeraltı suyu akım sistemlerinin tahribatı gibi nedenlerle tatlı su miktarlarında azalmalara yol açmakta ve su kaynaklarının sürdürülebilir yönetimini zorunlu kılmaktadır. İlimizde patates üretimi hızla artmakta, üreticiler akarsulardan ve kuyulardan ölçüsüz bir şekilde su kullanmakta, bu durum yer üstü sularının debisinde azalma meydana getirmektedir. İlimizdeki su toplama havzalarında yer alan patates üreticilerinin akarsulardan ve kuyulardan kontrolsüzce su kullanımı, biyoçeşitlilik ve ekosistemi olumsuz etkilemekte aynı zamanda suyun adil paylaşılamaması nedeniyle sosyal sorunlara da yol açmaktadır. Dolayısıyla tarım arazilerinde meydana gelebilecek herhangi bir olumsuzluk çiftçileri ve tarım arazilerini zincirleme olarak olumsuz yönde etkileyebilmektedir. 6200 Sayılı Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğünce Yürütülen Hizmetler Hakkında Kanunun ek 7. maddesinde "Su tahsisine ilişkin usul ve esaslar DSİ tarafından yürürlüğe konulan yönetmelikle belirlenir." hükmü yer almaktadır. Bu kanun hükmüne dayanılarak çıkarılan Su Tahsisleri Hakkında Yönetmeliğin 15. maddesinde ise "(1) Bu Yönetmelikte belirtilen hükümlere göre; DSİ tarafından tahsis edilmemiş veya ilgili kanunların verdiği yetkiye istinaden su kaynaklarının diğer kamu kurum ve kuruluşlarınca tahsisi, kiralanması, ruhsatlandırılması gibi işlemlerde DSİ görüşü alınmamış suların kullanılması halinde, bu suların kullanılmasına ilişkin müdahalenin önlenmesine dair gerekli tedbirler DSİ tarafından alınır. (2) Birinci fıkradaki izinsiz ve ruhsatsız kullanım sebebiyle oluşabilecek her türlü zarardan, bu suları kullanan ve kullandıranlar müteselsilen sorumludur." hükmü bulunmaktadır. Nitekim bu nedenle tüm yeraltı ve yer üstü su kaynaklarından DSİ'nin izni olmaksızın su kullanımı ilgili mevzuatlarla yasaklanmıştır. Bundan dolayı; bitkisel üretim amacıyla, barajlara, göletlere, akarsulara, ırmaklara, derelere, çaylara borular atılmak sureti ile yada çeşitli yöntemlerle su çekilmesinin önlenmesi ile ruhsatlı sondaj kuyularında arazi durumuna göre tahsis edilen su miktarlarına (kapasitesine) uyulması yönünde denetimlerin DSİ 12. Bölge Müdürlüğü ile birlikte İl/İlçe Tarım ve Orman Müdürlükleri tarafından düzenli, olarak yapılmasına; Ayrıca DSİ 12. Bölge Müdürlüğü tarafından su tahsis izni verilmemiş olan su kullanımlarında; elektrikli pompalarla yapılan su çekimlerinin önlenmesi amacıyla ilgili elektrik şirketi tarafından elektrik aboneliklerinin iptal edilmesi; mazot vb. yakıtlar kullanan pompalar vasıtasıyla yapılan su çekimlerinin ise kolluk kuvvetleri tarafından önlenmesine; Tarımsal üretimin en önemli bileşeni olan suyun ve su kaynağı rezervlerinin etkin, ekonomik ve dikkatli kullanılması, tarımsal kirlilik ve çoraklığın önlenmesi, sosyal ölçekte su kullanıcıları arasındaki anlaşmazlıkların giderilmesi ve kırsal göçün önlenmesi amacıyla suyu fazla tüketen patates yetiştiriciliğinde üretim planlaması dikkate alınarak 2024 üretim sezonu dahil münavebe kurallarına titizlikle riayet edilmesine, Bitki Pasaportu Sistemi ve Operatörlerin Kayıt Altına Alınması Hakkında Yönetmelikte belirtilen kurallara uyulmasına, münavebe takip ile kontrollerinin İl/İlçe Tarım ve Orman Müdürlükleri tarafından yapılmasına, alınan kararların 2026 üretim sezonu başında yeniden değerlendirilmesine karar verilmiştir. Yukarıda belirtilen emirlere uymayanlar hakkında diğer kanunlardaki hükümler saklı kalmak kaydıyla, kanunlarda özel bir hüküm bulunmadığı ve fiilleri ayrıca suç oluşturmadığı takdirde 5442 Sayılı İl İdaresi Kanunu, 167 Sayılı Yeraltı Suları Hakkında Kanun, 5996 Sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu, Bitki Pasaportu Sistemi ve Operatörlerin Kayıt Altına Alınması Hakkında Yönetmelik, 5326 Sayılı Kabahatler Kanunu ve 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu hükümleri uyarınca emir ve yasaklara uymayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.
